Uitgangspunten
Deze richtlijn vertrekt van vier uitgangspunten. Het onderschrijven en uitdragen van deze uitgangspunten is noodzakelijk om op een doeltreffende manier aan suïcidepreventie te kunnen doen.
Suïcidepreventie is mogelijk
Suïcidaliteit is een complex en multifactorieel probleem. Het ontstaat steeds vanuit een combinatie en cumulatie van verschillende risicofactoren, die van neurobiologische, psychologische, sociale en/of psychiatrische aard kunnen zijn.
Suïcidaal gedrag kent niet alleen verschillende oorzaken, vaak gaat er een suïcidaal proces aan vooraf dat in pieken en dalen kan verlopen. Suïcidepreventie kan pas het volledige potentieel bereiken wanneer men ervan overtuigd is dat dit proces op elk moment omkeerbaar is. Belangrijk hierbij is om zo vroeg mogelijk in het proces in te grijpen. Het detecteren en bespreekbaar maken van suïcidaliteit zijn dus van fundamenteel belang.
Suïcidale personen ervaren een sterke vernauwing in hun denken, vaak in die mate dat ze geen mogelijkheid meer zien om zelf het suïcidale proces te keren. Door de zelfmoordgedachten te bespreken en specifiek aan deze suïcidaliteit te werken, kan een hulpverlener de suïcidale persoon inzicht geven in deze gedachten, alternatieven aanreiken en leren omgaan met deze zelfmoordgedachten.
Dit wil niet zeggen dat élke suïcide te voorkomen is. Het al dan niet voorkomen van een suïcide is ook niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van hulpverleners. Het suïcidale proces is niet rechtlijnig en aangezien suïcidaliteit door zoveel factoren beïnvloed wordt, is het bijzonder moeilijk te voorspellen of en wanneer iemand zal overlijden aan zelfmoord. Daarom is het belangrijk om voortdurend alert te zijn voor signalen van zelfdoding en zelfdodingsgedachten actief te bevragen.
Suïcidaal gedrag is een complex en multifactorieel probleem waaraan vaak een heel proces aan vooraf gaat. Dit biedt mogelijkheden voor preventie
Suïcidaliteit krijgt voorrang
Personen met acute zelfmoordgedachten dienen voorrang te krijgen in de hulpverlening. Zij kunnen immers in levensgevaar zijn. Geef extra aandacht aan personen die recent een zelfmoordpoging ondernomen hebben, aangezien zij extra kwetsbaar zijn voor herhaald suïcidaal gedrag. Zodra bekend is of vermoed wordt dat een persoon aan zelfmoord denkt, is het prioritair deze zelfmoordgedachten verder te bespreken en exploreren.
Suïcidaliteit is een op zichzelf staande problematiek
Hoewel het merendeel van de suïcidale personen met psychische problematieken zoals bijvoorbeeld een depressie kampen, kan je suïcidaliteit niet louter beschouwen als een symptoom of gevolg daarvan.
Suïcidaliteit is een op zichzelf staande problematiek die een specifieke behandeling vereist. De sterke link tussen psychische problematieken en suïcidaliteit betekent echter dat men bij de behandeling van personen met een psychische problematiek extra alert moet zijn voor signalen van suïcidaliteit en dat er bij suïcidale personen een grondige diagnostiek dient te gebeuren om de aanwezigheid van mogelijke andere psychische problematieken na te gaan.
Suïcidepreventie is een taak voor elke hulpverlener
Vaak wordt suïcidepreventie gezien als een taak voor specialisten, zoals psychiaters of psychologen. Elke zorg- of hulpverlener kan hier echter een rol in opnemen, bijvoorbeeld door alert te zijn voor signalen en het eerste gesprek erover aan te gaan.
Meer weten?
Ontdek hieronder meer over: